Wekelijks bulletin uit Griekenland 15 juni 2013 #17

Deze week in het nieuws bij rbnews international:

• De regering heeft dinsdag besloten om de publieksomroep ERT te sluiten. Dit besluit kwam als een totale verrassing. De werknemers bezetten meteen het gebouw van ERT, en houden het nog altijd bezet. De bezetting van ERT kan rekenen op enorme solidariteit van de burgers en van journalistenorganisaties en buitenlandse media. 
• Het proces tegen Kostas Vaxevanis over de lijst Lagarde is tot oktober uitgesteld. 
• Het merendeel van de banen bij Ellinikos Chrysos in Skouries zijn door de staat gesubsidieerd stageplekken. 
• Gewetensbezwaarde dienstweigeraar Nikos Karanikas opnieuw gearresteerd. 

1. Sluiting van ERT

Het regeringsbesluit van dinsdagavond om binnen een paar uur de Griekse publieke radio- en televisieomroep ERT te sluiten, veroorzaakte nationale en internationale protesten en ernstige spanningen tussen de drie partijen van de regeringscoalitie. Daarnaast leidde dit besluit tot een golf van solidariteit en protest in Griekenland en in het buitenland en werd het uitvoerig behandeld in internationale media.

Twee elementen die wellicht onvoldoende aan bod zijn gekomen, zijn de procedure waarmee ERT werd gesloten en de herhaalde pogingen van de regering om elke vorm van protest tegen de sluiting het zwijgen op te leggen.

Op dinsdagochtend, gaf de overheid het zoveelste “wetgevingsbesluit” uit, via een wetgevingsprocedure die normaliter alleen gebruikt kan worden in gevallen van uiterste nood. Deze procedure stelt de betrokken ministers in staat om nieuwe wetten uit te vaardigen zonder dat die de goedkeuring van het parlement behoeven. Het wetgevingsbesluit dat dinsdagochtend werd uitgevaardigd, bepaalt dat ministers voortaan bevoegd zijn om overheidsinstanties te sluiten en hun personeel te ontslaan met een eenvoudig ministerieel besluit. Een paar uur later werd een ander ministerieel besluit afgevaardigd waarin stond dat ERT nog voor middernacht zou moeten sluiten. De bewering van de regering dat dergelijke besluiten kunnen worden genomen ten gevolge van de extreme financiële nood waarin Griekenland verkeert, is op zijn minst twijfelachtig.

Zodra ERT uit de lucht werd gehaald, besloten de medewerkers om in verzet te komen. Ze bezetten het hoofdkwartier en gingen door met uitzenden.

Op dat moment ging de overheid en met name de minister van Financiën Giannis Stournaras over op intimidatie en regelrechte bedreigingen tegen het ERT personeel, maar ook tegen andere media die als een teken van solidariteit besloten om via hun kanalen ERT’s piratenuitzending te tonen. Zo stuurde het bureau van Dhr. Stournaras een e-mail naar alle media, waarin werd meegedeeld dat elke uitzending met het ERT-logo als illegaal zou worden beschouwd.

Ook zijn er vele vragen over de rol van DIGEA in de sluiting van ERT. DIGEA is een privéprovider die het digitale netwerk in Griekenland beheert. Volgens een compilatie van rapporten, die werd gemaakt door een locale portal, zou de echte reden achter de sluiting van ERT een poging zijn om de publieke omroep van deelname aan een publieke aanbesteding uit te sluiten. Het gaat hier om een aanbesteding die is aangekondigd voor 30 juni en die de toewijzing behelst van het beheer van digitale frequenties door een enkele provider voor de komende 15 jaar. Uit de voorwaarden in de ontwerptekst van de aanbesteding valt op te maken dat deze zo is opgesteld dat DIGEA, een consortium van de zes grootste Griekse particuliere tv-zenders (Mega, SKAI, STAR, Ant1, Alpha en Macedonië TV) wel als winnaar uit de bus moet komen. Deze tv-stations zijn berucht om hun onvoorwaardelijke steun aan het bezuinigingsbeleid en het uitsluiten van andere meningen.

DIGEA heeft de afgelopen dagen talloze keren het signaal van het TV kanaal 902 van de communistische partij uit de lucht gehaald zodra deze ERT begon uit te zenden. Het feit dat ERT niet meer als rechtspersoon bestaat, betekent dat het niet mee kan dingen bij eventuele aanbestedingen.

Op dit moment wordt ERT TV nog steeds online uitgezonden en via de satelliet door de European Broadcasting Union (EBU). De zender is in Griekenland echter niet op de TV te ontvangen, met uitzondering van Ioannina, Kreta, sommige gebieden in Noord-Griekenland en de noordelijke voorsteden van Athene, waar technici van ERT erin slaagden om opnieuw antennes te plaatsen. De regionale radiozenders van ERT zijn ook nog steeds actief in sommige delen van het land. De grote golf van sympathie voor ERT blijft zichtbaar op de sociale media, maar er gaan ook steeds meer stemmen op die ERT oproepen om de aandacht niet alleen te focussen op de sluiting zelf. Volgens de toenemende roep vanuit de sociale media zou ERT over moeten gaan op reguliere uitzendingen, om aan het publiek te laten zien wat echt onafhankelijke publieke media moeten zijn. Op de avond van woensdag 12 juni werd er op het hoofdkwartier van ERT in Athene een indrukwekkend muziekprogramma uitgevoerd door het Nationaal orkest van Athene en het symfonieorkest van ERT. Tot slot ontkenden de Europese Commissie en het hoofd van de taskforce van de Commissie in Griekenland elke betrokkenheid bij het besluit van de Griekse overheid. Tegelijkertijd uitten zij echter wel hun steun voor het besluit van de Griekse regering. Aan de andere kant toonde de voorzitter van het Europees Parlement dat hij het eens is met de ruime meerderheid van de internationale media, door de beslissing van de Griekse overheid te veroordelen.

2. Vaxevanis rechtszaak

De tweede rechtszaak tegen Kostas Vaxevanis stond gepland voor maandag 10 juni, maar werd uiteindelijk uitgesteld tot 8 oktober. Vaxevanis werd eerder gearresteerd en in november 2012 al een keer eerder berecht. De aanklacht die tegen hem loopt, is en was gerelateerd aan het feit dat hij in zijn tijdschrift HOT DOC een lijst publiceerde met meer dan 2000 namen van Griekse rekeninghouders in Zwitserland. Deze lijst staat ook bekend als de Lagarde-lijst. De rechtszitting werd uiteindelijk uitgesteld omdat twee van drie advocaten van Vaxevanis en drie van zijn vier getuigen ter verdediging niet bij de rechtszaak aanwezig konden zijn om belangrijke redenen, die in sommige gevallen verband hielden met het parlementair onderzoek naar de Lagarde-lijst. Desondanks had de rechter anderhalf uur nodig om - na aanzienlijk gekibbel over allerlei technische aspecten - toe te geven dat de rechtszaak niet kon plaatsvinden vanwege de afwezigheid van advocaten en getuigen.

De rechter verwierp echter het verzoek van de verdediging dat de aanklacht zou moeten worden herzien om rekening te kunnen houden met nieuwe informatie die is voortgekomen uit het werk van de parlementaire onderzoekscommissie over de Lagarde-lijst. Vaxevanis blijft dan ook aangeklaagd voor het publiceren van een lijst die naar verluidt illegaal werd verkregen, terwijl de onderzoekscommissie al bewezen heeft dat de lijst via de officiële kanalen door de Franse minister van Financiën aan zijn Griekse counterpart werd gezonden.

Vaxevanis’ arrestatie en berechting in november 2012 veroorzaakte een storm van internationaal protest tegen de censuur in Griekenland en speelde geen onbelangrijke rol bij het feit dat het land nog 14 plaatsen zakte in de Reporters Without Borders persvrijheidsindex 2013.

Het moet echter worden opgemerkt dat er afgelopen maandagochtend geen sprake was van een massale opkomst van journalisten, iets dat vorig jaar november nog wel te zien was. De rechtszaal was slechts halfvol en buiten gebouw van 9 van het Atheense gerechtsgebouw stonden maar een paar internationale cameraploegen.

Een bericht dat gerelateerd is aan de gepubliceerde Lagardelijst is het nieuws dat de fiscus € 6,3 miljoen heeft gevonden op de persoonlijke bankrekeningen van vier familieleden van de voormalige Pasok minister van Financiën George Papaconstantinou. Dat geld was nooit aan de belasting opgegeven. Het gaat om een bedrag van € 6.304.687. De controle van hun rekeningen vond plaats als onderdeel van het parlementair onderzoek naar de Lagarde-lijst. Het parlement onderzoekt nu of en hoe Papaconstantinou de namen van zijn familieleden uit de lijst heeft verwijderd.

3. Skouries: banen zijn door de staat gesponsorde stageplekken

De Nieuws-website Alterthess onthulde op vrijdag 7 juni dat van de 4900 opleidingsposities voor werkloze technici en ingenieurs in de mijnbouwsector die gesponsord worden door het ministerie van Arbeid, er 4895 zijn toegewezen aan het mijnbouwbedrijf Ellinikos Chrysos en haar Griekse moederbedrijf Aktor. Beide bedrijven hebben mijnbouwrechten in Noord-Oost Chalkidiki en voeren het goudwinningsproject uit in het bos van Skouries, ondanks de hevige weerstand van de lokale bevolking.

Als de twee voornoemde bedrijven alle posities vullen met werkloze werknemers, zullen zij –naar schatting van Alterthess- de facto een bedrag van € 30.482.400 aan staatssubsidie ontvangen om de kosten van opleiding van werknemers te dekken. Ze zullen de stagiaires daarbij het lachwekkende bedrag van € 2,000 per persoon betalen voor 400 uren werk.

Naast de ontvangst van deze subsidie zouden Ellinikos Chrysos en Aktor worden vrijgesteld van het betalen van sociale premies voor de werknemers die ze aan het einde van de stageperiode in dienst nemen.

Alterthess stelt verder vast dat het bedrijf Ellinikos Chrysos volgens zijn activiteitenplan voornemens is om slechts 1300 mensen in te huren voor de duur van het project, waarbij het bedrijf beweert nu al meer dan 700 mensen in dienst te hebben. Dit roept direct de vraag op waarom ze dan zoveel stagiaires nodig hebben.

Dat een dergelijk groot deel van de loonlijst van het bedrijf al wordt gedekt door overheidssubsidies, is in flagrante tegenstelling met de argumentatie van de regering dat “grootschalige investeringen” door particuliere bedrijven, zoals Ellinikos Chrysos in Skouries, noodzakelijk zijn om werkgelegenheid te creëren in de privésector en om economische groei te bevorderen.

Ten gevolge van de reactie van de lokale gemeenschappen op de diverse milieu- en financiële schandalen is de Skouries goudmijn een van de meest omstreden projecten in Griekenland. Het feit dat dit nooit adequate aandacht krijgt in de Griekse media, in het bijzonder waar het de commerciële televisieomroepen betreft, is misschien te wijten aan het feit dat de Griekse belanghebbende in Ellinikos Chrysos, Giorgos Bobolas, ook de grootste aandeelhouder is van de grootste particuliere tv-zender in Griekenland (Mega TV).

4. Opnieuw arrestatie van dienstplichtweigeraar met gewetensbezwaaren Nikos Karanikas

De 44-jarige gewetensbezwaarde dienstweigeraar Nikos Karanikas die lid is van de linkse oppositiepartij Syriza werd op 11 juni opnieuw gearresteerd voor insubordinatie, ondanks het feit dat een militaire rechtbank hem op 8 maart 2013 al had veroordeeld voor dezelfde "misdaad". De autoriteiten voeren aan dat het strafbare feit sinds 1996 onafgebroken loopt, wat zou betekenen dat Nikos Karanikas steeds opnieuw kan worden gearresteerd.

Nikos Karanikas zegt van zijn kant dat de autoriteiten van plan zijn om al zijn financiële middelen uit te putten door herhaalde rechtszaken en de boetes die ze op blijven leggen aan de gewetensbezwaardenbeweging.

Amnesty International heeft herhaaldelijk het overheidsbeleid veroordeeld waarmee gewetensbezwaarden gearresteerd en geïntimideerd worden en daarbij vooral haar zorgen geuit over het feit dat gewetensbezwaarden worden berecht in militaire rechtbanken, iets dat hen volgens internationale jurisprudentie, het recht op een eerlijk proces ontzegt.